آزادی چیست؟

در دست تهیه

آزادی یکی از زیباترین کلمات موجود در هر زبانیست، ساختمانها و مجسمه های آزادی معمولا تبدیل به سمبلهای کشورها و یا شهرها میشوند، آزادی کلمه ایست که همه آنرا ستایش میکنند و میپسندند  اما در تعریف آن باهم اختلاف نظر دارند؛ لزوم وجود آزادی آنقدر واضح است که کسی جزات نمیکند بگوید من با آزادی مخالفم، هرچند واقعا چنین باوری داشته باشد.

آزادی و محدودیت لازم و ملزوم یکدیگر هستند، آزادی را میتوان به نوعی اجازه ارتعاش در میان حوزه ای تعریف شده از امکانات تعریف کرد. آزادی مطلق در هیچ جامعه بشری ای وجود ندارد. در هیچ کجای دنیا مردم بطور مطلق آزاد نیستند. تعریف آزادی خود محدود کردن آزادی است اما این آزادی در محدودیت است که ما بدان در حوزه سیاست و علوم اجتماعی نیازمندیم. یعنی در واقع محدودیت درون کلمه آزادی تعریف میشود و اختلاف بر سر تعریف کلمه آزادی در واقع اختلاف بر سر تعریف این محدودیت هاست. انسانها آزاد هستند دستهایشان را محکم به حرکت در بیاورند اما این آزادی محدود میشود به وقتی که فاصله دست آنها از بینی افراد دیگر بیشتر و یا بسیار بیشتر از طول بازو و دست آنها باشد، اگر این فاصله کمتر باشد دیگر انسانها آزاد نیستند مشتشان را محکم به حرکت در بیاورند و این یک قانون است.

بنابر میتوان به سادگی دریافت که آزادی ارتباطی تنگاتنگ با قانون دارد و آزادی افراد معمولا محدود به قوانینی است که برای آنها وضع میشود. قوانین و حقوق نیز معمولا به موقعیت جغرافیایی و زمانی و سنی و جنسی و سایر ابعاد انسانها مربوط میشود. بعنوان مثال در بسیاری از کشور های پیشرفته دنیا انسانها میتوانند در صورت تمایل طرفین با هم ارتباط جنسی برقرار کنند اما این آزادی محدود به مقرراتی است. مثلا در کشور آمریکا هیچ مرد بالای 18 سالی به هیچ عنوان حق ندارد با زنی زیر 18 سال رابطه جنسی برقرار کند، و در قوانین اسلامی هر مردی میتواند با هر زن و دختری از 9 سال به بالا بعد از ازدواج دائم یا ازدواج موقت رابطه جنسی برقرار کند و اگر هم دختر زیر 9 سال باشد میتواند همچنان سایر لذتهای جنسی را از وی ببرد اما حق دخول به وی را ندارد، جزئیات بیشتر را در نوشته ای با فرنام «زادی آزار جنسی به کودکان، بچه بازی (پدوفیلیا؛ Pedophilia) در دین مبین اسلام از کتاب تحریر الوسیله امام خمینی.» بخوانید.

صرف نظر از موقعیت زمانی و مکانی، همه انسانها در هرکجا و هر زمان و هر دین و آیینی که زندگی میکنند دارای حقوقی میباشند که کسی حق ندارد این حقوق را از آنها بگیرد، این قوانین را قوانین حقوق بشر نامند (حقوق بشر چیست؟). بنابر این همه انسانها اصولا آزاد هستند که از حقوق خود که والاترین و مهم ترین آنها حقوق بشر است برخوردار شوند. معمولا اسلامگرایان و سایر افرادی که در انجماد فکری به سر میبرند از آزادیخواهان درخواست تعریفی برای آزادی میکنند. آزادی ای  که آزادیخواهان در واقع به دنبال آن هستند، را میتوان محدود شدن آزادیها به قوانین حقوق بشر و وضع قوانینی که پاسدار حقوق جهان شمول بشر باشد تعریف کرد.

حقوق بشر نتیجه و سرآمد فعالیت هزاران فیلسوف و دانشمند و حقوق دان و تمام خیرخواهان بشر است که امروز به دست ما رسیده است، اما  آزادی و دموکراسی (دموکراسی چیست؟ ) برخی اوقات تجربیات بسیار تلخی را به بار می آورند، بعنوان مثال در آلمان نازی، حزب نازی ابتدا با استفاده از شرایط آزاد و دموکراتیک توانست رای اکثریت را به خود اختصاص دهد و سپس کم کم به یک حکومت ضد آزادی و دموکراسی تبدیل شد. به همین دلیل حقوق دانان و خیر اندیشان بشر در انتهای قوانین حقوق بشر یعنی در اصل 30 ام آن اصلی را تنظیم کرده اند که اگر این اصل وجود نداشت این قوانین و حقوق دارای نقصی بزرگ میبود. و آن اصل از این قرار است،

ماده سی ام: هیچیک از مقررات اعلامیه حاضر نباید طوری تفسیر شود که متضمن حقی برای دولتی یا جمعیتی یا فردی باشد که بموجب آن بتواند هر یک از حقوق و آزادیهای مندرج در این اعلامیه را از بین ببرند و یا در آن راه فعالیتی انجام دهند.

این اصل بدین معنی است که اگر انسانی با عقایدی و اهدافی خلاف این قوانین حقوق بشر بخواهد با سوء استفاده از این قوانین (از جمله آزادی بیان) بخواهد حقوق بقیه انسانها را از بین ببرد، نمیتوان به بهانه محق بودن در زمینه حقوق بشر وی به وی حق آزادی بیان داد. بعنوان مثال اگر کسی فکر میکند ایرانیها به صرف نژاد برتر از اعراب هستند  و به همین دلیل اعراب حق حیات ندارند و یا اینکه حق برخورداری از احترام و قوانین حقوق بشر را ندارند، چون این ایده و اندیشه مخالف با قوانین حقوق بشر است، نمیتوان به وی اجازه داد که از قوانین آزادی بیان اندیشه سوء استفاده کند و به تبلیغ این اندیشه خود بپردازد. در هر دولت پابند به قوانین حقوق بشری باید با این دسته ها و افراد و گروه ها مقابله کرد.

به عبارت دیگر میتوان گفت، افکاری که در مخالفت با قوانین حقوق بشر هستند، حق حیات سیاسی و اجتماعی در جامعه مدنی  را ندارند. یک حزب یا گروه آزاد نیست که بگوید زنان باید حقوق کمتری از مردان داشته باشند، یا شوهر میتواند زنش را بزند، یا تبلیغ سنگسار و اعدام بکند و از آنها دفاع بکند. در واقع در کشورهای مختلف یکی از وظایف اصلی حکومت این است که گروه ها و احزاب و دسته جات مختلف را ثبت و کنترل کند. اگر حزبی در مانیفست و تجلی خود و یا نشریه خود افکاری که مخالفت و قوانین حقوق بشر دارند را تبلیغ کند، دولت موظف است به سرعت آن حزب را منحل اعلام کند.

بنابر همین اصل حقوق بشر و با مطالعه و اثبات اینکه اسلام با حقوق بشر در تضاد جدی است (برای بحث مفصل در این زمینه فصل هفتم کتاب اسلام و مسلمانی با فرنام آیا اسلام با دموکراسی و حقوق بشر سازگار است؟ را مطالعه کنید) میتوان نتیجه گیری کرد که اسلامگرایان در جامعه ای آزاد و مبتنی بر قوانین جهانی حقوق بشر حق حیات سیاسی ندارند. یعنی حزبی به نام حزب الله  در شرایط آزاد حتی حق برخورداری از نشریه و روزنامه و حزب را ندارد، چون مانیفست این نوع احزاب مبتنی بر قرآن است و در یک جامعه آزاد و انسانی اینگونه احزاب و گروه ها کاملا منزوی هستند. بنابر این در آزادی ای که یک آزادیخواه معتقد به قوانین حقوق بشر بدنبال آن است، جایی برای اسلامگرایان و سایر گروه هایی که اندیشه های مخالف با حقوق بشر مثل سنگسار، اعدام، ارتداد، دست و پا بریدن، قصاص و… را دارند و همچنین اندیشه های مخالف پیش نویس قوانین اساسی کشور و یا برهم زدن نظم عمومی و یا آتش زدن پرچم کشورهای دیگر و سایر بیابانگرایی هایی که این دسته افراد میکنند ندارد. و این تنها راه برخورداری از یک جامعه سالم و آزاد و سازنده است. و حزب اللهی ها و اسلامگرایان چون از این به خوبی آگاه هستند راه تمسخر و مقابله با قوانین حقوق بشر را انتخاب میکنند. این مسئله در ابتدا معمولا کمی عجیب به نظر میرسد اما با نگاه به پیاده شدن آن در تمام کشورهای آزاد میتوان به درستی آن پی برد.

آزادی را میتوان همچنین در حوزه های مختلف از حوزه های زیر بررسی کرد.

• آزادی اندیشه (اجازه تبلیغ برای اندیشه و مخالفت با سایر اندیشه ها)
• آزادی بیان اندیشه (اجازه داشتن رسانه های جمعی و استفاده برابر از امکانات دولتی از جمله صدا و سیما، اجازه سخنرانی، تدریس، نوشتن کتاب و…)
• آزادی پوشش
• آزادی های مدنی (برخورداری از حقوق قضایی، حق اعتصاب، بیمه های اجتماعی و…)
• آزادیهای سیاسی (حق نقد، اعتراض، کاندید شدن، رای دادن، و مبارزه غیر مسلحانه با دولت…)

زندگی کردن در شرایط آزاد برای همه آسان نیست، شما باید از تعدادی از آزادیهای خود که قبلا در شرایط غیر آزاد از آنها برخوردار بوده اید صرف نظر کنید تا مبادا به آزادی دیگران صدمه نزنید. بعنوان مثال مسلمانان در بسیاری از کشورها آزاد هستند که طبق آزادی ای که قرآن به آنها داده است زنانشان را کتک بزنند، و در کشورهایی که دولتهای آنها و سیستمهای قضایی آنها به حقوق بشر پایبند هستند باید از این حق الهی خود صرف نظر کنند. یا مثلا مسلمانان حق ندارند در چنین کشورهایی کسی را به جرم ارتداد بکشند.

معمولا انسانهایی که عقاید کهنه و ناکار آمد و پوسیده و ضعیفی دارند از آزادی هراسانند، بعنوان مثال میتوان به اسلامگرایان عالم اشاره نمود که دشمن آزادی هستند. این افراد به همین دلیل که میدانند در شرایط انسانی و مدرن آزادیهای خود از قبیل سرکوب اندیشه مخالف و سایر کارهای کثیفی که انجام میدهند برخوردار نخواهند بود، با آزادی دشمنی میکنند. میتوان این واقعیت را در یک جمله بسیار زیبا خلاصه کرد. در جایی که آزادی مطرود است، مطرود آزاد است.

موسسه ای شناخته شده به نام «خانه آزادی» هر ساله آماری را با متدهای علمی نظرسنجی در کشورهای مختلف انجام میدهد که نتایج آنرا بصورت یک کتاب منتشر میکند. اندازه گیری ها در نهایت توسط دو فاکتور آزادیهای مدنی و آزادیهای سیاسی ارائه میشوند. با نگاهی به گزارش این سازمان در سال 2003 میتوان به سادگی در یافت که وضعیت آزادی در کشورهایی که مردم آنها اکثراً مسلمان هستند بسیار وخیم است و مردم از آزادی بسیار کمتری نسبت به کشورهای غیر مذهبی یا کشورهایی که مذهب در آنها یک امر شخصی حساب میشود (دینی شخصی حساب میشود که شریعتی درون خود نداشته باشد) بسیار بالاتر است. بدترین وضعیت از لحاظ آزادیهای مدنی و سیاسی در کشورهای کمونیستی مثل چین و کوبا و کشورهایی با جمعیت مسلمان مثل ایران، عراق، سودان، عربستان سعودی، افغانستان، مصر، امارات، یمن، قطر، پاکستان تشکیل میدهند. از آنجا که شعور هر ملتی را از دولتی که بر آن حکومت میکند میتوان فهمید و اصولا دولت ها و ملت ها هرچند دولتهای دیکتاتوری چندان از ملتها جدا نیستند، میتوان درک کرد که تا زمانی که اسلام در این کشورها وجود دارد، نمیتوان در آنها به آزادی امید داشت، و البته همانطور که اسلام دشمن بزرگ آزادی حساب میشود، آزادی نیز دشمن بزرگ اسلام است. و بهترین راه برای مبارزه با اسلام، تلاش برای ایجاد شرایط آزاد و برابر است، زیرا در چنین شرایطی اسلام جان سالم به در نخواهد برد.

 

گردآورنده : احمد دولتخواه